Ngoại-Nội ơi!

Trong những bài thơ của Ba, ngoài câu, “…thời gian rồi sẽ qua đi, đời người rồi cũng xa đi, chỉ còn thơ ở lại…” tôi nhớ hoài câu thơ về Ngoại mà ba làm tặng Mẹ,

Con quỳ lạy Mẹ con đi
Nước non ngàn dặm, biệt ly xót lòng …

Nghe sao mà cay đắng xót xa. Tôi không thể nào quên đươc hình ảnh mẹ quỳ sụp lạy Ngoại trước khi bước lên chiếc xe đò đang chờ ngoài cổng để về Sài Gòn chuẩn bị cho chuyến đi biệt xứ. Ngoài trời mưa ướt lạnh, trong lòng thì gió bão ngỗn ngang. Thơ Ba ghi lại cả bức tranh buồn thảm đó.

Ngày ấy, tôi khóc đến tê lòng, cố không cho nước mắt trào ra khi tới hôn vào đôi má Ngoại. Cặp mắt trũng sâu của mấy chục năm mất ngủ, lờ đờ nhìn con cháu nghẹn ngào, “Thưa Nội, con đi”. Tôi nắm lấy bàn tay già nua, những ngón tay co quắp lại vì phong thấp, đốt tay sưng tròn. Đôi bàn tay này, giỏi giang, tần tảo, buôn thúng bán bưng để nuôi con, rồi lại nuôi cháu. Muốn nói với Ngoại quá chừng lời xin lỗi cho những đêm Ngoại nhức mỏi phải xoay mình liên tục, con cháu gái đang tuổi ăn tuổi ngủ dậy vừa lầu bầu, vừa đưa tay xoa lưng Ngoại cho có lệ; xin lỗi cho những đêm Ngoại ngồi lắc lư hút thuốc cẩm lệ, con cằn nhằn, “Nội không ngủ, để con ngủ mai còn đi học mà”; xin lỗi Ngoại cho những lần con ham chơi để Ngoại gọi hoài không ai thưa, nín tiểu không được, vừa khóc, vừa than “Sao mà tui khổ vậy nè trời” rồi…tè luôn trong quần; xin lỗi cho lần đi học về đói meo, chiên miếng cơm nguội chưa kịp ăn, Ngoại đi bán về, đói quá, làm hết, con miếu máo, “Nội ăn hết của con,” dù con lúc đó đã mười sáu tuổi; con xin lỗi không ở bên Ngoại cho đến phút cuối cùng, xin lỗi Ngoại con không kịp gởi về cái cắt móng tay với chai dầu gió xanh Ngoại dặn. Nội ơi, con xin lỗi!

Tôi lớn lên với các anh chị con của các cậu, ai cũng kêu bà bằng Nội, chỉ có anh Hai và tôi là kêu ngoại, nghe sao lạc lõng quá, vậy là kêu Nội cho giống các anh chị. Cái này giải thích tại sao tôi cứ kêu Nội- Ngoại lẫn lộn. Ba mồ côi mẹ từ lúc mới được 3 tuần tuổi nên với tôi, Ngoại vừa là bà ngoại, vừa là bà nội. Là em nhỏ nhất nên Ngoại hay bênh, nhớ có lần bị mấy anh chọc khóc, Ngoại lấy cây chổi quét nhà rượt mấy anh chạy vòng vòng quanh sân, đó là lần duy nhất tôi thấy Ngoại đánh cháu. Nếu giận lắm, chỉ háy mắt một cái rồi làm thinh bỏ đi.

Tôi được ngủ với Ngoại, nằm măng vú Ngoại, nghe Ngoại hát, “Chim Quyên xuống đất tha mồi, thấy em đau khổ đứng ngồi không yên…” Lỡ bữa nào nhớ Mẹ, nằm ráng trong giường, Ngoại lại kêu ời ời, “Lên ngủ, Nội chừa cửa nghe.”

Có những đêm giật mình thức dậy, thấy Ngoại ngồi lắc lư hút thuốc, đốm lửa lúc lúc lại sáng bừng lên, lắc lư theo Ngoại. Đêm nào Ngoại cũng lay dậy, “Dậy con, dậy đi tiểu”, bữa nào mê ngủ, có lỡ làm ra giường, Ngoại cũng nằm yên, chờ tới sáng đem nệm ra phơi “tác phẩm” của con cháu ngoại. Thích nhất là đến dịp hè, Ngoại hay đem tôi đi chơi, khi thì Nha Trang, khi thì Sài Gòn, Sa Đéc, gần thì La Ba, Cầu Đất, Trại Hầm, Lạc Dương… Những lần đi xa, Ngoại lúc nào cũng sắm cho khi thì đôi dép, khi thì cái nón, lúc thì bộ đồ. Thỉnh thoảng, xế chiều, Nội cắp nón lá, rủ, “Đi con, đi ăn chè hè” chắc hôm đó Ngoại bán hàng có lời. Những lần ba nọc ra đánh vì hỗn với anh Hai, Ngoại đứng thập thò ngay cửa phòng, nhác thấy bóng Ngoại, tôi gào lên, "Nội ơi, cứu con!" Lần nào Ngoại cũng vào can, la Ba, "Mi định đánh chết cháu tau hả?" Nhờ có Ngoại, tuổi thơ tôi bớt nhọc nhằn.

Đã nhiều năm trôi qua, mỗi lần nhớ tới chảo cơm chiên chiều hôm đó, tôi lại thấy mũi lòng muốn khóc. Có lần chiên cơm đem đi học, con nhỏ người Mỹ ngồi bên cạnh khịt mũi chê đồ ăn gì hôi như …sh*t. Tôi tủi thân chan cơm với nước mắt, càng nhớ Ngoại hơn.

Mẹ vẫn thường nói, Ngoại thương theo cách của người xưa, chỉ để trong lòng. Mẹ nhất quyết khi có con, thương con thì nói cho nó biết, dù câu, “Mẹ thương con” khó mở miệng nên lời nhưng Mẹ tìm mọi cách để gần gũi với con cái hơn. Tôi chưa bao giờ nghe Ngoại nói thương tôi nhưng tôi biết mà, Ngoại dấu kỹ nó trong lòng… Nội ơi, con nhớ Nội quá !

Ngàn dặm biệt ly

con quỳ lạy Mẹ, con đi

nước non ngàn dặm biệt ly xót lòng

Mẹ nhìn mờ nhạt dáng con

đôi môi mấp máy mà không ra lời

bàn tay muốn níu chẳng rời

hai hàng nước mắt thay lời tiễn đưa

ngoài hiên trời đỗ cơn mưa

nước mưa-nước mắt trộn vừa xót xa

con đi quá nửa địa cầu

Mẹ nằm chăn chiếu nát nhàu nỗi đau

rồi đây biển rộng sông sâu

sớm hôm bên mẹ còn ai bây giờ !

ai người dỗ Mẹ giấc mơi

thay cơm đỗi cháo lựa lời Mẹ vui

lò than ai quạt mỗi chiều

đêm đêm thức giấc Mẹ nhìn thấy ai !

chỉ là một cõi đêm dài

một thân hiu quạnh chiếu chăn lạnh lung

nước non xa biệt nghìn trùng

con không về để lót đường Mẹ đi

bể dâu nên cảnh biệt ly

lòng con quặn thắt mỗi khi nhớ về…