hủ mắm treo đầu giàn...

(Tặng Mẹ)
Chị Tư hả, lóng rày hỏng rảnh gọi cho chị, thiệt tui túi bụi lo gả đứa con gái lớn, con Ba đó chị. Gả nó rồi, đi ra đi vô thấy cái nhà nó vắng teo hà chị ơi. Người ta nói có con gái lớn như treo hủ mắm ở đầu giàn thiệt đúng quá chị Tư. Từ lúc nó trổ mã tới khi nhà trai tới bưng “hủ mắm” đi, tui thiệt lo ngay ngáy. Có hai mợ con gái, đứa nào đứa nấy khờ đân hà chị. Thời buổi tự do này, tụi mình đâu có kiểm soát được tụi nó đi đâu, làm cái gì đâu chị, chỉ biết dặn dò thủ thỉ nó có thân con gái thì phải lo giữ gìn chớ tui hổng muốn làm bà ngoại trước khi làm bà sui. Cái con Ba này khi tui đẻ ra còn đỏ hỏn đã phải bồng chạy giặc, nhiều phen tưởng chết rồi đó chị. Tui một mình bồng nó chạy từ Đà lạt về Phan Rang mà lo cho thằng Hai còn ở với má tui, ổng thì ở miết trong Thủ Đức. Không biết phen này đi rồi có ngày nào mà gặp lại. Ông trời thương nên cuối cùng mọi chuyện cũng êm xuôi. Ổng về nhà vài ngày là xách gói đi cải tạo tới sáu năm trời chị ơi. Mình tui nách hai đứa con nhỏ khổ cực trăm bề. Con Ba lúc nào mắt cũng ướt rượt, sổ mũi quanh năm suốt tháng, thấy nó giống như con mèo ướt nè chị Tư. Có lúc tui nghĩ hồi tui có bầu nó, tui khóc hơi nhiều nên nó sanh ra đã thấy buồn nhiều hơn vui. Má con sống lây lất sáu năm trời ổng mới được thả về đó chị. Con Ba lần đầu tiên ở với ba nguyên ngày, vui hết biết chị ơi. Dzậy mà tới tối, thấy ba nó lên giường ngủ, nó chen vô nằm giữa tui với ổng, đạp ổng ra, biểu, “Ba về nhà ba, ba ở đi”. Vợ chồng tui nửa khóc nửa cười. Tính đi tính lại, từ hồi sanh nó ra tới khi ba nó về, nó chỉ gặp ba nó có vài lần ngắn ngũi, nó kêu ba mà đâu có khái niệm gì về tình cha con đâu chị. Con nít dzậy mà dễ làm quen, nó la đuổi vài bữa rồi cũng bị ba nó “mua chuộc” với mấy cái truyện chưởng Kim Dung, tối nào cũng và cơm cho lẹ, rủ ba lên giường, hai anh em bám hai bên nghe ổng kể chuyện. Hổng nói chị cũng biết, thời đó cực gì đâu, tui với ổng xoay xở trăm chiều để lo ăn hàng ngày. Ai dạy cái gì cũng làm thử. Tới Trung Thu là cả nhà ngồi vót tre làm lồng đèn đi ra chợ bán, chiều Trung Thu là thằng Hai với con Ba cầm mớ lồng đèn người ta trả lại đứng ở cầu thang chợ bán. Rồi xoay qua làm bánh, cuốn thuốc, làm kẹo, đi bỏ mối cho mấy cái quán cóc đó chị. Thấy con cực mà biết làm gì đâu chị Tư, thời thế nó dzậy mà. Tui đi dạy lương ba cọc, ba đồng, ba nó không có việc làm ổn định lại bị ủy ban, chính quyền làm khó dễ. Cơm còn không có ăn, làm gì có tiền mà đút cho họ. Khổ dzậy mà tui còn ‘làm” liên tiếp hai đứa nữa. Thì quê mình đứa lớn coi đứa nhỏ, con Ba lúc đó cũng mười tuổi rồi, cũng biết chăm em với phụ việc nhà lặt vặt.
Mà nói thiệt với chị, phận số nó cũng có chút đào hoa, hổng có đẹp nhưng mà cũng có con trai ra vô thăm hỏi. Tui cứ lo ngây ngấy, ngày xưa ba nó đào hoa, cầm lên đặt xuống nhiều mối, giờ con gái tui trả nợ cho ba nó. Nói thì nói dzậy thôi, chớ tui cũng biết mỗi người có cái số của nó hết chị à. Hồi đó, tui mà thấy thằng nào ngấp nghé tới nhà là tui lo hỏi thăm chừng hoài hà chị ơi. Nói chị đừng cười chớ tháng nào mà tui hổng thấy nó than đau bụng có tháng là tui lo lắm, hỏi nó thì nó nhăn nhó biểu tui hổng tin nó. Nói thì nói dzậy thôi, chớ tui đẻ nó ra tui biết mà, nó hổng làm gì cho ba má nó buồn đâu chị. Con Ba thấy khờ khờ dzậy mà cũng mạnh mẽ ác chị Tư. Lần nào thấy nó hụt hẫng, thất vọng chuyện tình cảm, tui với ba nó lo nó quỵ lụy, không vực lên nỗi, mà nó cũng buồn chút rồi phủi đầu gổi, đứng lên đi tiếp. Lúc mà nhà tui dọn qua đây ở, nó quen với thằng chồng nó bây giờ, theo thói tự do ở bên này, thẳng qua nhà chơi cứ nắm tay nắm chưn, làm ông nhà tui đi ra đi vô hằm hè miết hà chị ơi. Thời giờ tụi nó tự do luyến ái, không có như thời tụi mình hồi đó đâu nè chị Tư. Tự do thì tự do, nhưng tui cũng dặn dò nó cho có chừng mực, thì cũng mấy câu đó tui xáo đi xào lại cho nó nghe thôi chị. Tới lúc nhà trai bưng lễ qua hỏi, tui mới thảnh thơi chút chút, tiếp tới mợ Út tui cũng đang lớn, lo tiếp chị ơi. Lâu quá không hàn huyên với chị, tui cũng muốn lắm mà bận quá trời, lo trong lo ngoài, nói ra thì phụ nó thôi, chớ nó cũng lo hết trơn. Rảnh rang rồi chắc sang năm tui về thăm chị chớ biết chừng nó đi trăng mật về cho tui lên chức bà ngoại là bị cột chưn, cột cẳng, hết đi luôn nè. Thôi nghen chị Tư.